top of page

ATISOKAN

Weckatc esko pe atisokaniwok kekwan

 

Kotc ka pe kackitatc nictam iriniw kitci arimwetc, ekoni aspin esko ki pe tipatcimotc. Tarasak aric kaie ki pe otci icinakosiw pitama arimatc, kinec kipe nitawkiw tarasak, nac onotc ka icinakositc. Awesisa e icinakosiritci, pitoc wir kipe icinakosiw, pitoc tca ki ici matcekiw wiiak itekera.

Otatacikewinik acitc awesisik tca, tarasak, ki otinam nictam ke itetc e arimowetc. Irin e ki witak tan e icinakonik maia kekwariw, e ki kaie kakeskinotowatc mia e iteritci e kitoritci awesisa. Nac ki iti kackitaw mamo kitci iti aitactatc ititakosiwiniw. Nac e ki iti nespitotakositc, okitaweritamowin meka kaie ki matcamakaniw. Ki rikihomakaniw omitoneritcikan, nac tekaci e ki nespitotatisotc. Peikw tepirak pitama, «Kekekw» e ki icinikatatc, ekoni aci e ki wiratc, ke icinikasorispana. Peikon kaie kotakihi awesisa e wiratc, nac ki iti micta mitceniw otitewin. Aci neta kackiho kitci arimowetc. Aci neta kackitaw kitci nespitotowakaniwitc.

Arimwewin, Kiskinohomakewin

Apitc ka matceparinik otarimwewin Iriniw, ki petako kotakihi witci iriniwa, ki kakeskinotako ani kaki mamo witci tacikemikotc. Nac eki iti kackitatcik kaskina e arimwetcik. Wipatc tca neta ki nokoniw, irikik kaki ici tatak, kitci ki arimwetc, kitci kiskinohomaketc kekwariw kecpin e tipatcimotc kekwariw. Mocak tca ki mina aitotam aka arotcikotc kitci itetc, kitci kaie maia witak kekwariw, aka kitci wi kiraskimatc awia, aka kaie kitci matci itatc ka witci icinakosimatc. Kekwariw ka itetc, ekoni tarasak e icinakonik, nama pitoc. Arimwewin, enko tca tepirak kaki tatok kitci ki kiskinohomakaniwok kekwan kaki pe aisparik weckatc, apitc kaki pe iciwepak, tan kaki pe icinakok kekwan, kaskina neta ki iti takoniw ke ici iti tipatcimotc iriniw, ot atisokan.

Kitci Atisokan, Atisokancic

Weckatc tca esko pe atisokaniwok kekwan. Nama mia kaskeritakon apitc ka matceparik atisokan. Takono tca kekwan ka atisokatcikateki, Kitci atisokan kirika atisokancic, keki itwaniwokipan. Kitci Atisokan e tipatcimonaniwok pimatisiwinik napitc. Atisokancica, nootc e kiskinohomakaniwok tan ke iti icinakok nikanik itekera pimatisiwinik.

Kekwan kaki atisokaniwok

Kitci atisokan ka itwaniwok, irin matisiwinik itekera tipatcimonaniwon. Ka kicapewitcik acitc peikon ka iti matceatisitcik, ockinikiwok, atisokatakaniwiwok. Awesisa kitci kiskerimatcik, tan e itatikosiritci, e aicinikateki askik kekwan aka kitci onicinitcik notcimik, tan ke ici nanakatcitatcik e ici rowerik, ite otci rowerik. Onimiskiwa e kitoritci, atcokoca ite e ito kotciniritci, pisimwa, tipiskipisimwa. Mictai mitceniw kekwariw ke atisokwakaniwitcik ockinikiwok.

Takon kaie kotak, Atisokancic keki icinikatekipan, ka apicicitcik aniheriw witamowakaniwiwok. Takon neta e witcikatek tan ke ici aiekwamictak ockinikiw, kekwariw ke nikan kiskeritamohakaniwitc, pimatisiwinik itekera. Pitoc kaie iti icinakon atisokan, ka micta apicicitcik awacic otci e atisokwakaniwitcik. Weckatc meka esko pe atisokaniwok, mocak kaie ki pe miparin anihe arimwewin. Awacicak, awacak, ockinikiwok, ka kicapewitcik, nac ka kiceatisitcik e atisokwakaniwitcik.

Irikik ke pe ici tipatcimonaniwok, tan ke iskwapekak atisokan, mocak kata apatcitaw aniheriw iskwew kaie iriniw. Kekwariw ke nakickak, ke arimiparitc opimatisiwinik, mocak kata ici mikowiw tan kaki pe ici tipatcimoctowakaniwitc, tan kaki pe it atisokwakaniwitc esko pe matisitc. Ekota ke otci mickowisitc, ekota ke otci sokatisitc opimatisiwinik, nama wiskat kata wi waneritam. Mocak kata kiskeritam ite ke ici naskwatc kecpin e arimiparitc.

Kaskina wiec ki it atisokew Iriniw, tan kaki iciwepisitc e atosketc, e ntohotc, tan kaki icinikatak askiriw, tan e it atisokatcikatek aski kaie kaskina notcimik ka takok kekwan. Nama onikew kitci atisoketcirikik kaki pe ici rikihotc, tato awaca kaki pe nitawkiritci, awin kaki pe nakatikotcik. Tipatcimo ke ici nanakatcitakaniwonik ke iti icikicikarik, tan e icirowerik, tan e ititakosiritci onimiskiwa, tan e ici waskoremoritci. Nama onikew kitci atisoketc tan ecinak kekwariw ka nitawkimakanik, mictikowa, wapikoniriw. Tan e ici ntokohotc, kekwariw ka mackikiwaketc.

Awin ka atisoketc

Kitawok iriniwok kaie iskwewok e tipatcimotcik, ki atisokewok. Ani e tacitcik, nama kata ki itwaniwon, enko anowe ka mirowacinik ka itetc, ka acterik kitci atisoketc. Iskwew, okawinan, nictam e acterik kitci petakositc, apiciciriwa onitcanica acitca kotc e aiamiatc. Patoc wiskata, wir iriniw, otawinan, acteriw kitci aiamihatc onitcanica. Ekoni e ici nicitcik, okawinan acitc otawinan, nictam ke aiamihatcik, ke kiskinohomowatcik onitcaniciwawa.

Kotakihi wirata awia tca matci kata ki iti kiskinohomako anowe awacic, irikik ke iti matceatisitc. E ici tcirowetotc, e ici ot otenowesimatc awia kata ki atisokako. Atisokaniw tca ki takoniw, tan kotc e iti tato piponesitc. Enkweriw ke nosonehokotc irikik ke iti matisitc, kaki ici kiskinohomowakaniwitc, aka soka kitci waneritak nakickake arimisiwiniw pimatisiwinik itekera.

Picicikw e ki pitci witak kekwariw Iriniw, ki takoniw kaie e ki itasinahak kitci ki tipatcimotc, kitci kanaweritakonik atisokanik itekera. Asiniwa ki masinawapiskowew, wikwasik ki ici masinaham kekwariw kaki wi ici tipatcimotc, kinec kitci miparinik, warowik kitci icamakanik. Matcitaw tarasak ot atisokan kecpin e pitci tipatcimotc, posoweritam meka mocak kitci miparinik. Enkweriw ka apatcitatc witci iriniwa, onitcanica acitc awaca otci ke apatcitaritci. Ekota neta ot itewinik kaki ici nahikak, otitatisiwin, omitoneritcikan, ot asperimowin acitc ot irisowin.

Enko okawinan ka atisokowatc onitcanica, otawinan ka witamowatc wi ockinima. Okominan kirika Omocominan ka kiskinohomowatcik osimiwawa. Otosinan, omicomecinan acitc otcirowemakanan, ka miwitatcik kiskinohomakewiniw acitc atisokaniw. Papie e tato otenowesinaniwok, ki tawok e ki micta kackitatcik e atisoketcik. Cakotc, ekoni kaie wirowaw kaki ici coweritakositcik. Aric ma, nictam onikihikonanak acteriw kitci atisokwatcik onitcaniciwawa. Irikik ke atisokwakaniwitc awacic, kirowe kata miro matcepariniw omitoneritcikan. Ekota ke otci matceparinik ite ke ici matawe iteritak. Kata miro witcihiko mocak atisokaniw. Nama soka tapickotc aicinakono atisokana, nama nikot, kirakec tapickotc icinakoke kiskinohamakewin neta ka actek. Atita pitoc icinikatakaniwiwok neta ka atisokasotcik, mitowi «Pitciw atisokan» acitc «Ahac atisokan».

Awin ka atisokasotc ?

Wisaketcakw atisokan, Kokotce kekotc Witiko (Windigo) atisokan, Kinoce atisokan, Pitciw atisokan, Niketcotcinehon atisokan, Cikipic atisokan, Waskomiko iriniw atisokan, Awesis atisokan, Manito atisokan, Nictam pimatisiwin atisokan, Nipinatcac acitc Kiwetinisiw atisokan, Memekweciw atisokan, Namepirtehesiw atisokan, kirika kotakihi, mitceno.

Kekwan wetci atisokaniwok ?

Awacic kekotc kotak awik otci, kitci miro nisahihakaniwitc opimatisiwinik, kitci miro matisitc, kitci sokatisitc nikanik itekera. Tarasak matceparitwakaniwoniw omitoneritcikan awacic kecpin e atisokwakaniwitc, kitci miro kakitaweritak. Tan ke ici miro nanakatcitatc kekwariw, kitci wi nespitowinak ka mirowacinik matisiwinik. Ot irisowinik kitci ici mackowisierimotc. Kitciwe itatisiwiniw, ke merimowaketc kitci mirakaniwitc. Kitci miro kiskerimitisotc tan e ici iriniwitc, acitc kaskina e ici miro mitoneritak Nehirowisiw. E atisokwakaniwitc awik, mirakaniwiw tarasak miro iterimowiniw, aiterimowiniw, kitci kaie miro kiskeritak kekwariw ka waskackakotc. Kitci miro nespitowinak, kitci kiskeritak, kitci nikani kiskeritak, irin ka icinakonik kekwariw, aka kitci wi onictatc. Kitciwe kekwariw mirakaniwiw kitci nespitowinak irikik ke matisitc, tan kaki pe ici matca makanik esko pe iriniskak. Kata meka tca kiskeritam, kata nespitotam, kirika kitci ici naheritak pimatisiwiniw. Kata nespitotam kekwariw miska ka pe icinakonik, ka icinakonik, ke icinakonik nikanik.

Tante taci atisokaniwok, tan apitc ka atisokaniwok

Ite kotc e ici mirerimonaniwok atisokaniwon, mitowi pecotcik ickotek, e miro otakocik, e arowactik, pitakamik rikasimonikiwamik. Irinikotc tarasak kitci miro nespitotak awik e atisokowakaniwitc. Ki waska apiwok weckatc kaki pe matisitcik e atisokotatotcik, e nipinik, e ickwa piponcitcik. Tipatcimowakopan tan ka pe icinakonik opimatisiwiniwak, tato awaca kaki nitawkiritci, awin kaki pe nakatikotcik, tan ka pe aiciwepisitcik mekwatc ka pe taciketcik otitawiniwak, ka apitc pakatewakwen, akosiwakwen, ka apitc miro atoskewakwen notcimik, mitcet ki takoniw e tipatatakik Nehirowisiw.

Kekwan wetci ki nokiparik aniske atisokan ?

Esko ki pe takok ocki kiskinomakewin, ekoni apitc kaki pe pitoc icinakok kiskinohamakewin. Ka wapisitc okiskinomakewin nictam tarasak e ki miparinik. Enkweriw pitama ka wi kiskinohamowakaniwitc awacic. Aka tca pitama wirowaw ot atisokaniwaw wi witamowakaniwitcik. Ekota neta ici wi onitik ot irisowin onotc. Mictai tca ni e kicteritakok kitci miparik anihe Nehiro atisokan, kitci ki miro matcawaketc opimatisiwinik awacic, omitoneritcikanik. Kitci otci kotc tarasak wecipamatc anihi ka atisokatakaniwiritci. Onotc kaskina wapatahakaniwiw awacic, nama pakitinakaniwiw kitci otci nanto icinowatc anihi ka atisokatakaniwiritci. Onotc tca petawok kotakeriw kitci wapatahakaniwitcik. Osam kotakihi iriniwa ot atisokaniw e ki wapatakik.

Atisokancic – Kiskinohomake Atisokan – Kakeskimihe Atisokan

Awesis atisokan : kaki pe icinakonokwen ka matceparik matisiwin, nictam ka iti matisitcik, awesisak epwamici iti iriniwitcik. Wapoc atisokaso wetci ki micta micarik osit, Maskwa acitc  Otcockw ka iti iriniwitcik.

Awesisak ka okimaketcik atisokan : Witcikatew tan ke totcikatek kitci ki miro kispiwatakaniwitc kotc awik ka matisitc, aka kitci onikatakaniwitc awik e mamo tacikemitonaniwok, tan ke ici tatak, itatasiwinik, miro okimaw.

Cakweciw atisokan : Awik ka pamatisoketc aka e mirowacik. Cakweciw ki pokonimew okaca acitc kinocewa. Ki tca matciparihitisoriwa.

Ekote

Ka ki ocitatcik

Gilles Tcicir Ottawa kaie Jean-Pierre Capier Ottawa

 27022009

bottom of page